Zoals we eerder reeds schreven, was het Bart De Wever's ultieme doel om in Antwerpen 'de socialisten te verdrijven van de macht'. Daar is hij sneller in geslaagd dan hij zelf ooit gehoopt had. De verdienste daartoe komt hem echter in het geheel niet toe. Ze is louter te wijten aan de ronduit perverse machtsgeilheid van de lokale christen-democraten. Zoals Bart De Wever zelf verklaart: “Ik kon natuurlijk niet voorspellen dat CD&V afzonderlijk zou verder gaan".
Snel akkoord?
Naar eigen zeggen, ging De Wever er
eind oktober vanuit dat een akkoord bereiken met de uiteindelijke
gesprekspartners van OpenVLD en CD&V erg gemakkelijk ging zijn.
“Over 85% kunnen we het snel eens geraken”, aldus De Wever. Snel
is wel een heel rekbaar begrip. Zo duurden de gesprekken over het
thema stadsontwikkeling alleen al niet minder dan 23 uren! Blijkbaar
liggen de overige 15% ook heel moeilijk, want bijna twee maanden
later is er van een omvattend akkoord nog steeds geen sprake. Nu
wordt aangekondigd dat het voor midden december zal zijn. We zullen
dan kunnen zien of Marc Van Peel (CD&V) erin geslaagd is om het
volgens hem “hardvochtige” sociale onderdeel van De Wever's
formateursnota “grondig aan te passen”, dan wel of het alleen zal
gaan om cosmetische veranderingen. Vooralsnog moeten de laatste
knelpunten nog ontward worden (naar verluidt “15 knelpuntjes”)
én... moet alles ingepast worden in het financiële plaatje. Ook dat
belooft moeilijk te worden.
Trouweloos Groen
Tussendoor kreeg de in de steigers
staande nieuw-rechtse coalitie nog goed nieuws te horen. Zo werd er
een opening gemaakt in het district Antwerpen. Daar liggen de kaarten
erg moeilijk. De Stadslijst van sp.a en CD&V gebaarde daar van
krommen haas en deed net of er op het overkoepelend stedelijk niveau
geen breuk in de onderlinge verhoudingen was gekomen. Met Groen had
de Stadslijst eind oktober een partnerschapsakkoord om samen te
zoeken naar een meerderheid in het district Antwerpen. Zo'n meerderheid kon er
komen, als men in zee zou willen gaan met de PVDA (die in het
district Antwerpen 3 verkozenen heeft). Probleem was echter dat de
CD&V-vleugel van de Stadslijst niet wou weten van de PVDA,
terwijl ook Patrick Janssens er niet warm voor liep (om het zacht uit
te drukken). Waarop alles leek stil te vallen. Achter de schermen
werden echter andere contacten gelegd. Uiteindelijk vroegen de
verkozenen van Groen op een ledenvergadering om een
onderhandelingsmandaat voor een districtscoalitie met... N-VA en
OpenVLD. De leden stemden daarmee in.
Onbegrijpelijk
Het is quasi onbegrijpelijk waarom
Groen zich heeft laten verleiden tot zo'n trouweloze keuze. Naar eigen zeggen“speelt het BAM-tracé en het sociaal
beleid niet mee in het district” (wat nog te bezien valt – er is
immers nog geen zicht op het uiteindelijke sociaal en
mobiliteitsbeleid van de stad, aangezien de inhoud van het stedelijke
bestuursakkoord nog niet bekend is). Ook denken sommigen binnen de
groene partijtop naar verluidt dat deze districtscoalitie “er mee
voor zal zorgen dat De Wever Groen in het district Borgerhout niet te
veel dwars zal zitten”. Dat lijkt echter ijdele hoop (zie verder).
Propagandistische meevaller voor N-VA
Eigenlijk ondermijnt de ecologistische
partij met deze keuze voor Rechts haar eigen oppositie op het overkoepelend stedelijk niveau.
Wat daar 'onaanvaardbaar' is, kan immers blijkbaar wel in het
district. Bovendien helpt Groen de N-VA hiermee aan een
propagandistische meevaller van formaat. De lijsttrekster van de N-VA
in het district Antwerpen is immers de Vlaams-Koerdische Zuhal Demir.
N-VA zal dankzij Groen dus de pluim op de hoed kunnen steken de
eerste 'allochtone' districtsburgemeester te hebben geleverd. Waarmee
heel wat argumenten omtrent het 'extreem flamingantisme' van de N-VA
meteen weer gepareerd kunnen en zullen worden. Tenslotte slaat Groen met deze
beslissing de hoop aan diggelen van velen om tenminste ook in de
kernstad een progressieve coalitie aan de macht te helpen brengen.
Wat Groen met deze beslissing hoopt te kunnen winnen (behoudens een
paar postjes) is volstrekt onduidelijk. Persoonlijk denk ik dat de
beslissing vooral genomen werd vanuit een primair soort
anti-socialisme. Het is bekend dat vele groenen (zeker in de
kernstad) een immense afkeer hebben van de 'baronnen' van de sp.a.
Die afkeer is begrijpelijk (de 'baronnen' hebben er tenslotte mee
voor gezorgd dat er van 'socialisme' nog maar weinig sprake is bij de
sp.a). Alleen, nu de sp.a op het niveau van de overkoepelende stad
zelf in de oppositie zit, is de 'macht' van die 'baronnen' lang zo
groot niet meer. Groen heeft zichzelf – maar ook de gehele
progressieve linkerzijde – hiermee dan ook stevig in de voet
geschoten. De N-VA haalt grijnzend weer een nieuwe slag thuis. Dankzij Groen!
Borgerhout
Anders verliepen de zaken in
Borgerhout. Daar slaagden de kartellijst sp.a-Groen en PVDA er wel in om
een progressieve meerderheid te smeden. Borgerhout is wel een beetje
een 'speciaal' district. Zo bestond er daar geen Stadslijst van sp.a
met CD&V. Wel vormden sp.a en Groen er – net als bij de vorige
verkiezingen – een kartellijst. CD&V (2 verkozenen) viel
onmiddellijk na de verkiezingen dan weer uit elkaar. Het dissidente
raadslid Luc Moerkerke stapte er uit CD&V en zal zetelen als
onafhankelijke. Hij onderschrijft nu de progressieve coalitie,
waardoor die beschikt over een meerderheid van 14 op 25 zetels.
Daardoor zal Borgerhout wellicht ook het enige district worden, waar
de N-VA niet mee aan de macht zal zijn. Borgerhout is verder ook de
eerste gemeente ooit waar de PVDA deelneemt aan het bestuur. Advocate
Zohra Othman wordt schepen van Jeugd, Diversiteit en
Samenlevingsopbouw. In een interview zegt ze dat de districtscoalitie
wil “inzetten op meer publieke voorzieningen en een sterker sociaal
weefsel”, want "Borgerhout is een gemeente met veel jongeren
en veel diversiteit, veel armoede en werkloosheid. We moeten daar
werk van maken". Verder neemt de progressieve coalitie ook
stelling in het globale mobiliteitsdossier. Zohra Othman: “Borgerhout
is volgebouwd. Meer parken, meer pleinen en meer groen zijn een
noodzaak. We zijn absoluut tegen het BAM-tracé voor de ontsluiting
van de ring rond Antwerpen. We willen de overkapping van de ring. Zo
komt er veel meer plaats vrij voor groen in Borgerhout en wordt
Borgerhout een stuk gezonder: minder fijn stof en minder lawaai.”
Tenslotte is er in het progressieve bestuursakkoord zeer veel
aandacht voor de participatie van de burgers.
Zure reactie
De in de steigers staande stedelijke
nieuw-rechtse coalitie reageerde onmiddellijk afwijzend. In een gemeenschappelijke persmededeling stellen de Borgerhoutse N-VA, Open
VLD en CD&V "met spijt vast (te stellen) dat veiligheid niet
behoort tot de prioriteiten van het nieuwe districtsbestuur en dat
het bestuursakkoord meer aandacht spendeert aan natuurbeleving met
bijenhotels, eekhoorns, gierzwaluwen en eetbaar groen dan aan de
aanpak van de drugshandel en criminaliteit". Waarmee
nieuw-rechts meteen zeer duidelijk de eigen prioriteiten in de verf
zet. Pijnlijk ook dat iemand als Nahima Lanjri zich daar achter
meent te moeten scharen...
Waar is het ACW?
Heel opvallend bij dit alles is de
oorverdovende stilte die opklinkt vanuit het ACW-hoofdkwartier aan de
Nationalestraat. Inderdaad, de tot nu toe zeer invloedrijke
christelijke arbeidersbeweging ondergaat blijkbaar alles in grote
stilte. Het vertrek van de CD&V uit de Stadslijst, de
coalitievorming met de N-VA en OpenVLD, de keuze van Groen voor een
districtscoalitie met liberalen en nationalisten in de kernstad
Antwerpen, de zure reactie tegen de progressieve coalitie in
Borgerhout van o.a. Nahima Lanjri,... het deert hen allemaal
blijkbaar niet. Toch is het niet zo dat de deelorganisaties van het
ACW (en zeker hun activisten niet) nu ineens staan te springen van
vreugde om zoveel rechts jolijt. Wel is het zo dat het gehele ACW in
de touwen hangt, murw geslagen door de naschokken van het
Dexia-debacle. De keldering van deze 'systeembank' heeft immers ook
de speculatieve investeringen via de Arco-vehikels doen ineenstorten.
Het resultaat daarvan is dat het ACW een grootscheeps
herstructureringsplan dient door te voeren. Mede ten gevolge van dit
plan, zal een aanzienlijk deel van hun kader op brugpensioen gestuurd
moeten worden. Waardoor het ACW meteen beroofd wordt van een groot
deel van haar praktische kennis en ervaring. Kortom: de christelijke
arbeidersbeweging heeft momenteel andere dan politieke zorgen...
Inmiddels bij sp.a...
De mislukking van Patrick Janssens'
plan om via de vorming van een Stadslijst met CD&V
'incontournable' te blijven, doet de sp.a zoals bekend in de
oppositie terechtkomen. Daarmee is echter lang niet alles gezegd.
Want, hoe moet het nu verder met de sp.a? Decennialang zijn de
sociaaldemocraten het gewoon geweest de stad mee te besturen. Hun
politiek personeel bestaat dan ook, naast enkele ervaren
'bestuurders', uit veel volgzame meelopers. Die laatsten moesten
jarenlang ook niks anders doen dan de politiek van de 'bestuurders'
zwijgend ondersteunen met hun stem in de gemeenteraad. Ook al zegt
oud-burgemeester Bob Cools terecht dat “oppositie voeren heel
plezierig kan zijn”, de 'bestuurders' zelf hebben niet veel zin in
oppositie voeren, terwijl de overige raadsleden er wellicht niet eens
de bekwaamheid voor hebben. Militanten aan de basis, in de wijken en
bedrijven, heeft de sp.a ook al niet echt meer in overvloed. Daarvoor
hebben de 'bestuurders' de partijwerking al veel te lang lam gelegd.
Het is dan ook moeilijk in te schatten hoe de sp.a haar oppositierol
nu concreet gaat invullen. Of, zoals ook in Antwerpen geldt wat Carl
Devos vertelt over de sp.a in haar geheel: “De kameraden moeten
dringend de straat op en op termijn hun hele partij binnenste buiten
keren om ze vrijwel helemaal opnieuw op te bouwen”.
... en bij het ABVV
Een gebrek aan actieve militanten kan
men de socialistische vakbond dan weer niet aanwrijven. Het ABVV
beschikt over honderden militanten in tal van bedrijven en openbare diensten op Antwerps
grondgebied. Daarmee is echter lang niet alles gezegd. Ten eerste is
het zo dat die militanten weliswaar werkzaam zijn in de Antwerpse economie, maar daarom nog niet in Antwerpen wonen. Ten tweede is de
leiding van het ABVV verdeeld. Onder hen bevinden zich naast
sympathisanten (om niet te zeggen leden) van radicaal-linkse partijen
als PVDA en Rood! vooral ook vele sp.a-ers. Bij die laatsten heerst er een zekere onvrede over de 'scheurmakers' van radicaal-links, die in hun ogen de sp.a-nederlaag veroorzaakt hebben (al wordt er ook ruiterlijk toegegeven dat de keuze voor een kartel met de 'tsjeven' daar ook voor veel tussenzat). Daarnaast zit de neiging
om als vakbond een eigen (lees: niet-partijpolitieke maar vooral
pragmatische) koers te varen er diep in. De verdeeldheid, samen met dit pragmatisme, zorgt er
mee voor dat we van het ABVV tot op de dag van vandaag nog niets
gehoord hebben over de plannen die Bart De Wever heeft met Antwerpen.
Ontslag Patrick Janssens
Uittredend burgemeester Patrick
Janssens ziet de bui hangen. Hij neemt dan ook nu reeds ontslag
als gemeenteraadslid. In zijn eigen woorden: “Ik ben de vele
tienduizenden kiezers die geloven in ons project voor Antwerpen zeer
dankbaar en ben ervan overtuigd dat we dat project ook vanuit de
oppositie verder kunnen en moéten bewaken. (...) Maar dat gebeurt
beter door andere mensen dan door een ex-burgemeester”. De
beslissing tot ontslag op zich is niet echt verwonderlijk. Janssens
is altijd al louter geïnteresseerd in 'realisaties' waar hij mee kan
uitpakken. Zolang de stadsfinanciën zulke 'realisaties' onmogelijk
maakten, was hij niet geïnteresseerd in een uitvoerend mandaat en
liet hij de burgemeestersstoel warm houden door Leona Detiège. Zodra
het geld echter beschikbaar kwam (vanuit de Vlaamse overheid) om
'dingen waar te maken', organiseerde Janssens via de Visa-affaire
zijn eigen coup d'état. Nu er voor hem geen eer meer te behalen
valt, zet hij onmiddellijk een stap opzij. Persoonlijk meen ik dat
hiermee de leegloop bij de Antwerpse sp.a nog maar begonnen is. De partij
dreigt daarbij achter te blijven als een zo goed als lege doos.
Tegenbeweging?
Hoe interessant het ook mag lijken,
politiek bestaat gelukkig niet alleen uit de perikelen van partijen
en personen en hun onderlinge wisselwerking. Er is ook nog zoiets als
de maatschappelijke rol van sociale lagen en hun bewegingen. Daar
lijkt een en ander stilaan in beweging te komen. Niet toevallig is
het in de eerste plaats de meer creatieve laag van de bevolking die
van zich doet spreken. Op zich is het voorstel van Behoud de Begeerte
om het Pieter De Coninckplein om te dopen in Herman De Coninckplein
niet meer dan een ietwat ironische speldeprik naar Bart De Wever toe.
De burgemeester-in-spé kon er echter niet mee lachen en bruuskeerde
meteen het hele artiestengilde. Waarmee hij meteen aantoonde dat hij
er in de verste verte niet aan denkt om een verzoener te worden.
Integendeel, hij blijft de man van het conflict en de confrontatie.
In kringen van Ademloos, maar ook bij delen van de socialistische
vakbond van het stadspersoneel (de ACOD-LRB) doen ondertussen ideeën
opgeld om die confrontatie-logica te beantwoorden middels eigen
mobilisaties. Zo circuleren er ideeën om de installatie van de
gemeenteraad en van het nieuwe college te 'begroeten' met een of
andere vorm van manifestatie. Tot nu toe behoort dit alles slechts
tot de ruimte van de ideeën en staat er weinig concreets op stapel.
Dat kan echter snel veranderen.
Zelfstandig optreden
De nieuwe, sinds mensenheugenis niet
geziene situatie, waarbij Antwerpen exclusief door Rechts bestuurd
wordt, zorgt voor de sociale meerderheid in de stad uiteraard voor
problemen, maar misschien ook voor mogelijkheden. Het decennialange
bestuur door sociaal- en christen-democraten heeft er niet zelden
voor gezorgd dat sociale bewegingen aan de basis afleerden om zelf
actief te strijden. In het prille begin werd dit nog tegengewerkt
door de meer verstandige socialistische voormannen. Zo is er een
leerrijke anekdote bekend uit de periode van het einde van de Tweede
Wereldoorlog. Toen wisten dokwerkers en scheepsherstellers middels
een wekenlange (door trotskisten geleidde) staking af te dwingen dat
ze 'bibbergeld' kregen om te werken terwijl de vliegende bommen
vielen. De toenmalige ACOD-vakbondsleider van het stadspersoneel (een
zekere Frans Lauwers, vader van de huidige lokale sp.a-voorzitter!)
ging toen naar burgemeester Camille Huysmans, met de vraag om ook aan
het stadspersoneel dergelijk 'bibbergeld' uit te keren. Huysmans
antwoordde daarop dat het stadspersoneel deze premie ook kon krijgen,
als... "ze ook konden staken zoals de mannen van shop en dok".
Dat standpunt verplichtte Frans Lauwers ertoe om een degelijke,
militante vakbondswerking uit te bouwen (wat hij gelukkig ook deed).
Waarmee de basis gelegd werd voor de uitbouw van een sterke
socialistische overheidsvakbond bij het stadspersoneel.
Verschraling
Deze alertheid om de opbouw van eigen,
militant-socialistische organisaties met een zelfstandige activiteit
uit te bouwen, ging in de jaren daarna grotendeels verloren. Al te
dikwijls stelden vakbondsverantwoordelijken zich ermee tevreden een
beroep te doen op de 'bevriende' politici. Daardoor ging het
zelfstandig optreden van vele militanten stilaan verloren. Dat proces
werd nog versneld door de opkomst van het Vlaams Blok/Belang. Uit
angst de extreem-rechtse oppositie in de kaart te spelen, werd de
kritiek op beleidsmaatregelen (die er intern vaak was)
eenvoudigweg ingeslikt. De huidige woordvoerder van de actiegroep
stRaten-Generaal, Manu Claeys, wees in zijn boek 'Het Vlaams Blok In
Ieder Van Ons' op de nefaste gevolgen daarvan. Het verdwijnen van een
zelfstandige, maatschappijkritische activiteit van de sociale
bewegingen zorgde er jarenlang voor dat het maatschappelijk en
daarmee ook het politieke debat langzaam verschraalde. Het simpele
gegeven dat de sociaaldemocraten geen deel meer gaan uitmaken van de
macht kan dan ook bevrijdend werken voor tal van sociale bewegingen.
Het voorbeeld uit Aalst
De activisten uit de sociale bewegingen
(en in de links-progressieve partijen!) in Antwerpen doen er daarbij
goed aan om ook eens over de grenzen van de eigen stad te kijken. Zo
is er bijvoorbeeld iets interessants aan het gebeuren in Aalst. De
beslissing van de lokale sp.a om er deel te nemen aan een coalitie
met N-VA en CD&V deed heel wat stof opwaaien. Heel wat
Aalstenaars zagen dat duidelijk niet zitten. Onder de naam Noig
Verontruste Aalstenaars verenigden ze zich in een gezamenlijk front.
Secretarissen, militanten en leden van ABVV-centrales, van de PVDA,
van andere linkse organisaties zoals Rood!, mensen uit het culturele
veld en vele anderen nemen zich vast voor om de komende zes jaren
actief oppositie te voeren, binnen en buiten de gemeenteraad. Het
doet een beetje denken aan wat er in Antwerpen bestond eind jaren
'70, begin jaren '80: een zeer breed Anti-Fascistisch Front, met een
grote deelname vanuit de georganiseerde arbeidersbeweging (vakbonden,
jeugdorganisaties en politieke partijen). Dat is wat vandaag in
Antwerpen opnieuw moet gebeuren: een breed front vormen, binnen en
buiten de gemeenteraad. Ditmaal niet om het fascisme te bestrijden,
maar wel om daarmee een cordon sociale te leggen rond de
nieuw-rechtse coalitie. Waarop wachten we?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten