Bochtenwerk in Borgerhout

Bij de recente lokale verkiezingen drukte het kiezerskorps in het district Borgerhout een duidelijke voorkeur uit voor de voortzetting van de uittredende links-progressieve coalitie van Groen, PVDA en Vooruit. Gezamenlijk behaalde de coalitie van deze partijen drie extra zetels (van 16 naar 19), terwijl oppositiepartij N-VA één zetel achteruit ging en de centrumpartijen CD&V en OpenVLD zelfs helemaal geen zetel meer wisten te behalen. De onderlinge verhouding tussen de linkse partijen veranderde wel. PVDA (van 4 naar 8 zetels) werd (nipt) de grootste, gevolgd door Groen (van 9 naar 8 zetels), terwijl Vooruit met drie zetels stagneerde. Vlaams Belang moet het in haar voormalige bakermat doen met het behoud van haar ene zetel.

Discrete onderhandelingen

Vandaag – na vier weken discreet onderhandelingen – blijkt echter dat de drie linkse partijen… niet tot een akkoord kunnen of willen komen. De redenen daarvoor zijn op zijn zachtst gezegd toch wel wat ondoorzichtig. Zo wordt er als gewoonlijk door zowat iedereen verwezen naar het belang van ‘de inhoud’, zonder evenwel te verduidelijken over welke inhoud het dan wel gaat. Dat heeft er ook mee te maken dat de onderhandelingen tot nu toe wel héél discreet werden gevoerd. Het Borgerhoutse PVDA-boegbeeld Nele Van Parys zegt bijvoorbeeld dat haar partij “aan Groen een visienota voorgelegd heeft over hoe we met een progressief bestuur verder het verschil kunnen maken, met 34 pagina’s als startnota voor een nieuw bestuursakkoord.” Wat er precies staat in die visienota is wel… niet bekend. Ook Groen laat inhoudelijk niet in haar kaarten kijken.

Weigerend Vooruit

Vooruit doet dat wel. Alleen gaat het bij hen niet echt over een Borgerhoutse inhoud. Zoals geweten onderhandelt Vooruit momenteel met de N-VA over de vorming van een bestuurscoalitie voor de gehele stad Antwerpen. Vermits de campagne van N-VA-voorzitter en burgemeester Bart De Wever helemaal in het teken stond van een existentiële strijd met ‘de communisten’ van PVDA (‘Rome of Moskou’), lijkt het er sterk op dat diezelfde De Wever van Vooruit verlangt dat ze helemaal en duidelijk afstand nemen van PVDA. Voeg daarbij het standpunt van nationaal Vooruit-voorzitter Conner Rousseau dat er wat hem betreft “nergens samengewerkt wordt met de PVDA” en het wordt duidelijk dat Vooruit in Borgerhout niet wil verder werken in een voortgezette coalitie met de PVDA.

Burgemeesterssjerp?

Strikt genomen, is Vooruit wel niet nodig om in Borgerhout een meerderheid te vormen. Samen hebben Groen en PVDA 16 van de 25 zetels in de districtsraad. Wat dus een ruime meerderheid oplevert. Zo’n meerderheid botst wel op de (wezenlijk ondemocratische) regels van het Vlaamse kiesdecreet. Dit decreet bepaalt dat de persoon met de meeste voorkeursstemmen op de lijst met de meeste stemmen in principe aangesteld wordt tot burgemeester (als hij/zij erin lukt een bestuursmeerderheid te vormen). Vermits de PVDA zo’n 200 stemmen meer behaalde dan Groen, betekent dit dat de burgemeesterssjerp zou toekomen aan PVDA. Dat zit Groen duidelijk niet lekker. De afgelopen jaren was die sjerp ook in hun handen. Maar… de PVDA van haar kant heeft al duidelijk gemaakt dat “wij met Groen al lang overeengekomen zijn dat die functie samen met de andere bevoegdheden op tafel ligt. Ook daar hoeven we ons van het kiesdecreet niets aan te trekken.”

Groen en de ‘link met het stadsbestuur’

Groen wil (op haar Facebook-pagina) echter mordicus dat Vooruit betrokken wordt bij het districtsbestuur. De redenen daarvoor zijn tweeledig. Aan de ene kant wil Groen met Vooruit erbij “als extra betrouwbare partner” een “link kunnen leggen met het stadsbestuur”. Aan de andere kant meent Groen dat er bij PVDA “weinig inhoud en ervaring naar de tafel werd gebracht.” Ze wijzen daarbij op het vertrek van de uittredende PVDA-schepen Ben Van Duppen (die zal zetelen in de gemeenteraad) en op de afwezigheid van PVDA-stemmenkampioen Jos D’Haese, die “als initiatiefnemer geen enkele keer aan de onderhandelingstafel werd gezien.” Over het gebrek aan inhoud wijdt Groen wel niet uit… Groen heeft ondertussen ook al gesprekken gevoerd “met andere partijen”, waarmee feitelijk vooral N-VA wordt bedoeld. Verder zegt Groen ook te spreken “met het middenveld, burgerbewegingen en actiegroepen.” Over welke bewegingen en groepen het dan wel gaat, is… niet duidelijk.

Groene voorzichtigheid

Volgens de Gazet van Antwerpen heeft dit alles ermee te maken dat “Groen voldoende tijd neemt om toch maar te kunnen aantonen dat het niet anders kan dan met N-VA. De partij wil vooral voorkomen dat haar hetzelfde overkomt als de socialisten in Gent: dat de Borgerhoutenaars met kaarsen voor het Borgerhoutse districtshuis komen betogen tegen een coalitie met N-VA.” Groen-voorzitter Bogdan Vanden Berghe slaat de deur naar PVDA wel niet helemaal dicht: “We willen een bestuursakkoord dat het nauwst aansluit bij de keuze van de Borgerhoutenaar, en dat zal de keuze van de coalitiepartners bepalen.” Deze groene voorzichtigheid komt niet onverwacht. Want niet alleen is PVDA in Borgerhout nu eenmaal de grootste partij. Daarnaast pleit een deel van de groene achterban ook voor een uitgesproken links bestuur van Groen en PVDA. Bij deze strekking binnen Groen leeft er ook een sterke afkeer voor de N-VA.

Afwezigheid van transparantie

Wat mij bij al deze perikelen erg stoort, is de totale afwezigheid van transparantie. Alles gebeurt ‘in het geheim’. Waarom eigenlijk? Waarom niet openlijk naar voor brengen wat er gewenst wordt door de verschillende partijen? Dat is toch pas echt democratisch, niet? Dat is dan ook in grote mate waar een ‘open brief’, gericht aan Groen, van de Facebook-groep Turnhoutsebaan (2.300 volgers) naar verwijst: “Wat scheelt er? Dat mag de Borgerhoutse kiezer blijkbaar niet weten. Wat een gedoe is dat, de naam ‘progressieve partij’ onwaardig.”

Weerlegging

De groep weerlegt ook verschillende argumenten van Groen, bijvoorbeeld om niet te willen gaan voor een coalitie met PVDA: “Vandaag deelt Conner Rousseau de lakens uit en wordt gepusht door Bart De Wever om een cordon sanitaire tegen PVDA door te duwen. Moet hier herhaald worden dat het cordon sanitaire een democratische muur is tegen een partij die discrimineert en zelfs voor racisme veroordeeld is? Dus niet van toepassing op PVDA.” En verder: “Wat bezielt Aïssatou Cissé en Vooruit Borgerhout om gehoor te geven aan Conner Rousseau en Bart De Wever en niet de stem van de Borgerhoutenaars te respecteren? Bijzonder straf dat de huidige coalitie (19 zetels) niet kan verder gezet worden omdat Vooruit (3 zetels) dit beslist. Zullen we in de toekomst districtsverkiezingen dan maar afschaffen, omdat er toch geen rekening mee gehouden wordt?”

Verkiezingsuitslag respecteren

De ‘open brief’ besluit dan ook: “Onze conclusie blijft dat de verkiezingsuitslag moet gerespecteerd worden. N-VA heeft een zetel verloren en Vooruit chanteert door niet de uitspraak van de Borgerhoutenaars te respecteren maar wel de bevelen van Rousseau en De Wever. Ook in het verleden werd geageerd tegen de huidige progressieve coalitie. We hadden (toen) sterke politici, die de stem van de Borgerhoutenaars lieten voorgaan. Dit kan nu ook. (…) Daar rekenen we op. Voor een voortzetting van een Progressief Bestuur in dit prachtig district!”

Oproep BOEH!

Deze ‘open brief’ sluit daarmee ook aan bij de eerdere oproep van de feministische actiegroep Baas Over Eigen Hoofd! (BOEH!), die o.a. stelt dat “een samenwerking met N-VA niet alleen de kiezers zou verraden, maar ook een fundamentele breuk zou zijn met het progressieve hart van Borgerhout” en dat “de Borgerhoutse kiezers beter verdienen dan een compromis dat hen overlevert aan verrechtsing en een conservatieve koers.”

Geen duidelijkheid

Ondertussen heeft de N-VA haar initiatiefrecht om als derde partij de onderhandelingen te leiden in Borgerhout doorgegeven aan… Groen. Daarmee kan het bochtenwerk dus herbeginnen. De Borgerhoutenaar blijft ondertussen verstoken van elk wezenlijk inzicht. Er is geen duidelijkheid over de inhoud van de voorstellen van verschillende partijen. Niemand weet wat PVDA inhoudelijk op tafel legde. Niemand weet wat Groen daar al dan niet op of tegen in te brengen had of heeft. Wat we wel weten, is dat Vooruit én N-VA heel graag af willen van een afwijkende, links-progressieve coalitie in het district Borgerhout. N-VA omdat ze dan verlost zijn van die vervelende linkse horzel; Vooruit omdat ze dan zeker zijn geen ongemakkelijke kritieken meer te moeten horen vanuit het Borgerhoutse deel van hun eigen achterban.

Ontmoediging en depolitisering

Dit alles ruikt – nee: stinkt! - naar parlementair cretinisme: “een politiek die ideologisch misplaatst is die abstractie maakt van sociale omstandigheden.” Dit betekent dat het parlementaire cretinisme een denkbeeldige wereld creëert zonder gevoel, geheugen en begrip van de echte wereld (Marx). Het zal al diegenen gelijk geven, die beweren dat verkiezingen geen enkel belang hebben, want dat de mening van de kiezer er toch niet toe doet. Het is, kortom, een zekere weg naar ontmoediging en depolitisering. Precies het omgekeerde van wat we vandaag absoluut nodig hebben: betrokkenheid!

Wat te doen?

Zoals steeds is de vraag: wat te doen? Als ik zo vrij mag zijn, dan zou ik in de eerste plaats de PVDA willen oproepen om haar ‘visienota’ volledig en onverkort publiek te maken. Laten Groen én Vooruit dan ook maar publiek zeggen waarom ze met die inhoud problemen hebben. Ja, dat zal misschien tot heel wat debat aanleiding geven. Maar waarom ook niet? Is debat niet hét basiskenmerk van democratische besluitvorming? Of, om het te zeggen met Mao Zedong: ‘Laat honderd bloemen bloeien!’

Activering!

In de tweede plaats denk ik dat progressieve Borgerhoutenaars inderdaad een voorbeeld moeten nemen aan wat er gebeurd is in Gent. Activeer jezelf! Stel vragen in uw organisaties, basisbewegingen en actiegroepen. Doe hen op straat komen! Onderschrijf de oproep van BOEH! Want politiek is vooral beweging. Het is niet alleen – en zelfs niet zomaar! - het om de zoveel jaar uitbrengen van een stem. Het is een daad van betrokkenheid, die elke dag weer herhaald moet worden. Laten we ons daar maar eens aan wagen! Dan kan er een einde komen aan het huidige bochtenwerk...